Từ mô phỏng đến thực tế: Trải nghiệm LEGO® Serious Play® mang lại gì cho đội nhóm?

Trong một thế giới làm việc ngày càng phức tạp, việc xây dựng đội nhóm hiệu quả và duy trì sự gắn kết giữa các thành viên trở thành một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Phương pháp trải nghiệm LEGO® Serious Play® (LSP) nổi lên như một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ cho việc khai thác tư duy sáng tạo, cải thiện khả năng giao tiếp và ra quyết định tập thể.

LEGO® Serious Play® là gì?

LEGO® Serious Play® không đơn thuần là một trò chơi hay hoạt động giải trí. Đây là một phương pháp tư duy trực quan đã được LEGO Group phát triển từ những năm 1990, dựa trên nền tảng nghiên cứu khoa học về phát triển tổ chức, tâm lý học hành vi và học tập qua hành động. Phương pháp này sử dụng các mảnh LEGO để mô hình hóa suy nghĩ, ý tưởng và các giải pháp trong bối cảnh thực tiễn.

Không giống như những buổi họp truyền thống chỉ xoay quanh thuyết trình và trao đổi lời nói, trải nghiệm LEGO® Serious Play® giúp mọi người trực tiếp thể hiện tư duy thông qua hành động xây dựng mô hình 3D. Việc mô phỏng này tạo ra một “ngôn ngữ chung” giữa các thành viên, giúp mọi cá nhân đều có tiếng nói bình đẳng trong quá trình giải quyết vấn đề.

Lý do các tổ chức nên đầu tư vào trải nghiệm LEGO® Serious Play®

Một trong những thách thức lớn nhất trong làm việc nhóm là đảm bảo sự tham gia đồng đều, minh bạch và sáng tạo giữa các thành viên. Phương pháp LEGO® Serious Play® không chỉ mang lại trải nghiệm mới mẻ mà còn tạo ra giá trị thực tế trong các khía cạnh sau:

1. Kích hoạt tư duy sáng tạo tiềm ẩn

Khác với phương pháp brainstorming truyền thống, nơi mà chỉ một vài người nói nhiều sẽ áp đảo cuộc thảo luận, LSP đảm bảo tất cả các thành viên cùng tham gia xây dựng và chia sẻ ý tưởng. Thông qua việc “chơi mà học”, mỗi người đều phải sử dụng tay để lắp ráp các mô hình, qua đó kích thích các vùng não liên quan đến sự sáng tạo và trực giác.

2. Tăng khả năng giao tiếp và thấu hiểu

Trong một buổi trải nghiệm LEGO® Serious Play®, các mô hình được tạo ra sẽ đại diện cho suy nghĩ cá nhân hoặc cách nhìn nhận một vấn đề cụ thể. Việc giải thích mô hình giúp người tham gia không chỉ truyền đạt được ý tưởng của mình mà còn giúp người khác hiểu sâu hơn những góc nhìn đôi khi không thể hiện được bằng lời nói.

Sự thấu hiểu này là nền tảng để xây dựng niềm tin và sự đồng cảm giữa các thành viên – điều vô cùng quan trọng trong quá trình hợp tác lâu dài.

3. Giải quyết vấn đề một cách cấu trúc

LEGO® Serious Play® được thiết kế theo từng bước rõ ràng, từ cá nhân đến nhóm và đến hệ thống tổng thể. Điều này giúp cả nhóm tiếp cận vấn đề một cách logic và chặt chẽ. Các mô hình sẽ đóng vai trò như những công cụ trực quan hóa để tìm ra nguyên nhân gốc rễ, đánh giá phương án giải pháp và xác định hướng đi phù hợp.

4. Nâng cao hiệu suất làm việc nhóm

Khi mọi người cùng đóng góp vào một mục tiêu chung thông qua các mô hình biểu tượng, cảm giác sở hữu và cam kết hành động tăng lên rõ rệt. Các nhóm từng tham gia trải nghiệm LEGO® Serious Play® đều chia sẻ rằng sau buổi workshop, họ cảm thấy gắn kết hơn, hiểu rõ vai trò cá nhân và cách phối hợp hiệu quả hơn với các thành viên khác.

Trải nghiệm thực tế trong các buổi LEGO® Serious Play®

Một buổi LEGO® Serious Play® thường kéo dài từ vài giờ đến một ngày, tùy theo mục tiêu và quy mô của tổ chức. Mỗi buổi sẽ có một chuyên gia được đào tạo bài bản đứng vai trò là người điều phối (facilitator), đảm bảo rằng quá trình diễn ra đúng phương pháp và đạt hiệu quả cao nhất.

Quy trình thường gồm các giai đoạn:

Khởi động (Warm-up)

Người tham gia được làm quen với cách sử dụng các mảnh LEGO và một số kỹ năng cơ bản trong xây dựng mô hình. Mục tiêu là tạo cảm giác thoải mái và tự tin cho mọi người, đặc biệt là những ai chưa từng “chơi LEGO” trước đây.

Xây dựng mô hình cá nhân

Dưới sự dẫn dắt của facilitator, các cá nhân sẽ bắt đầu xây dựng mô hình đại diện cho quan điểm hoặc cảm nhận của mình về một vấn đề cụ thể. Ví dụ: “Mô hình hóa đội nhóm lý tưởng của bạn” hoặc “Điều gì cản trở sự phát triển của công ty”.

Chia sẻ và lắng nghe

Sau khi hoàn thành mô hình, từng người sẽ trình bày ý nghĩa của mô hình mình tạo ra. Đây là lúc mọi góc nhìn được bộc lộ, không ai bị bỏ lại phía sau. Việc chia sẻ mô hình giúp tăng tính minh bạch và giảm xung đột tiềm ẩn trong nhóm.

Tạo mô hình nhóm và hệ thống

Khi các ý tưởng cá nhân đã được thể hiện rõ ràng, cả nhóm bắt đầu ghép nối chúng thành một mô hình chung phản ánh tư duy tổng thể hoặc giải pháp chiến lược. Bằng việc cùng xây dựng một cấu trúc lớn hơn, các thành viên học cách phối hợp, điều chỉnh và tìm tiếng nói chung một cách tự nhiên.

Khi nào nên áp dụng LEGO® Serious Play®?

Không phải lúc nào một buổi trải nghiệm LEGO® Serious Play® cũng là giải pháp phù hợp, nhưng trong những tình huống cụ thể dưới đây, LSP phát huy hiệu quả rõ rệt:

1. Khi đội nhóm gặp bế tắc trong giao tiếp

Khi các cuộc họp trở nên nhàm chán hoặc bị chi phối bởi những "người nói nhiều", phương pháp LSP sẽ giúp phá vỡ sự im lặng và thúc đẩy mọi thành viên tham gia một cách tích cực, thông qua các mô hình xây dựng bằng tay và chia sẻ mang tính cá nhân.

2. Khi tổ chức cần đổi mới tư duy

Trong các buổi brainstorming chiến lược, đổi mới sản phẩm, hoặc tái cấu trúc mô hình hoạt động, LSP giúp phát hiện những ý tưởng tiềm ẩn và kích thích sự sáng tạo vượt ra ngoài khuôn khổ tư duy thông thường.

3. Khi doanh nghiệp muốn xây dựng tầm nhìn chung

LEGO® Serious Play® rất hiệu quả trong việc mô hình hóa các giá trị cốt lõi, văn hóa tổ chức hoặc mục tiêu dài hạn. Quá trình xây dựng mô hình chung sẽ giúp cả tập thể hiểu rõ và cam kết thực hiện tầm nhìn đã đặt ra.

4. Khi tổ chức muốn cải thiện khả năng lãnh đạo

Thông qua các mô hình phản ánh phong cách làm việc và cách quản trị, các lãnh đạo có thể nhìn lại chính mình và nhận phản hồi từ tập thể một cách khách quan, từ đó điều chỉnh cách tiếp cận để dẫn dắt hiệu quả hơn.

Những lưu ý khi tổ chức buổi LEGO® Serious Play®

Mặc dù phương pháp LSP đem lại nhiều lợi ích, nhưng để triển khai hiệu quả, doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm sau:

1. Có mục tiêu rõ ràng

LEGO® Serious Play® không phải một trò chơi ngẫu nhiên. Mỗi buổi workshop cần được thiết kế xoay quanh một chủ đề hoặc mục tiêu cụ thể như xây dựng đội nhóm, giải quyết xung đột, phát triển sản phẩm...

2. Cần facilitator được đào tạo chuyên nghiệp

Một người điều phối (facilitator) có chứng nhận sẽ biết cách đặt câu hỏi, quản lý thời gian, khơi gợi tư duy và xử lý các tình huống bất ngờ, giúp buổi trải nghiệm diễn ra trôi chảy và hiệu quả.

3. Không đánh giá mô hình đẹp xấu

Trong LEGO® Serious Play®, không có mô hình đúng hay sai. Điều quan trọng không nằm ở hình thức mà ở nội dung và thông điệp đằng sau mô hình đó. Người tham gia cần được tạo điều kiện thoải mái để tự do sáng tạo và chia sẻ.

4. Đảm bảo tính toàn diện

Tất cả các thành viên cần được khuyến khích tham gia từ đầu đến cuối. Một buổi trải nghiệm hiệu quả là khi mọi tiếng nói được lắng nghe, mọi góc nhìn được tôn trọng và không ai bị loại ra khỏi cuộc chơi.

So sánh LEGO® Serious Play® với các phương pháp đào tạo truyền thống

Tiêu chí	LEGO® Serious Play®	Phương pháp truyền thống
Phương thức	Trực quan, hành động, mô hình 3D	Trình bày, thảo luận, ghi chép
Sự tham gia	Tất cả thành viên đều bắt buộc tham gia	Có thể có người không phát biểu
Sự sáng tạo	Rất cao, khơi gợi cả trực giác và logic	Phụ thuộc vào ngôn ngữ và kỹ năng nói
Hiệu quả lâu dài	Dễ ghi nhớ nhờ hình ảnh và hành động	Dễ quên nếu chỉ nghe, ghi chép
Gắn kết đội nhóm	Tăng cường kết nối thông qua mô hình chung	Ít tạo cơ hội gắn kết sâu sắc

Phương pháp trải nghiệm LEGO® Serious Play® vượt trội trong việc khơi dậy sức mạnh tập thể, đặc biệt trong các tổ chức cần chuyển đổi mô hình hoặc tái tạo văn hóa doanh nghiệp.

Định hướng ứng dụng lâu dài cho doanh nghiệp

Thay vì xem LEGO® Serious Play® như một hoạt động đào tạo ngắn hạn, các tổ chức nên coi đây là một phương pháp phát triển năng lực tổ chức mang tính chiến lược. Nhờ tính linh hoạt, khả năng tùy biến theo bối cảnh và mục tiêu cụ thể, LEGO® Serious Play® hoàn toàn có thể tích hợp vào hệ sinh thái phát triển doanh nghiệp lâu dài.

1. Tích hợp vào chiến lược đào tạo nhân sự

Nhiều doanh nghiệp hiện đại đang dịch chuyển từ các chương trình đào tạo đơn lẻ sang hình thức học tập trải nghiệm liên tục. LEGO® Serious Play® có thể được tích hợp vào:

• Onboarding nhân viên mới: Giúp nhân viên hiểu rõ giá trị cốt lõi, văn hóa và tầm nhìn công ty thông qua hoạt động xây dựng mô hình tập thể.

• Chương trình phát triển lãnh đạo (Leadership Development): Mô hình hóa các tình huống quản trị phức tạp, phân tích vai trò lãnh đạo và khả năng ra quyết định.

• Đào tạo kỹ năng mềm: Giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết xung đột, tư duy hệ thống… thông qua các phiên workshop định kỳ theo quý hoặc bán niên.

2. Gắn kết với quá trình quản trị chiến lược

Trải nghiệm LEGO® Serious Play® có thể hỗ trợ các cấp lãnh đạo trong:

• Xây dựng chiến lược phát triển doanh nghiệp

• Tái định hình cấu trúc tổ chức

• Định vị thương hiệu và giá trị cạnh tranh

• Khám phá insight khách hàng và hành trình trải nghiệm

Việc xây dựng mô hình không chỉ là hình ảnh trực quan mà còn là cơ sở để ban lãnh đạo và nhân sự cấp trung thảo luận chiến lược một cách toàn diện, từ đa góc nhìn.

3. Đổi mới sản phẩm và dịch vụ

Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, khả năng sáng tạo ra sản phẩm mới là lợi thế then chốt. LEGO® Serious Play® cho phép đội ngũ nghiên cứu và phát triển (R&D) nhanh chóng:

• Khám phá nhu cầu tiềm ẩn của khách hàng

• Mô phỏng hành vi sử dụng sản phẩm

• Thiết kế lại tính năng, quy trình dịch vụ

• Kiểm tra phản ứng của thị trường nội bộ trước khi triển khai

Những mô hình 3D đại diện cho hành trình khách hàng, các điểm chạm cảm xúc hoặc rào cản tiềm năng sẽ là công cụ quý giá để doanh nghiệp đưa ra quyết định cải tiến hiệu quả hơn.

4. Gắn kết văn hóa và giá trị cốt lõi

Không chỉ giải quyết bài toán chiến lược và vận hành, trải nghiệm LEGO® Serious Play® còn là phương pháp hữu hiệu trong việc “hiện hình hóa” văn hóa doanh nghiệp:

• Nhân viên có thể mô tả giá trị mà họ đang sống cùng công ty.

• Ban lãnh đạo có thể truyền tải tầm nhìn bằng hình ảnh và biểu tượng.

• Toàn tổ chức có thể cùng nhau định nghĩa điều gì tạo nên “chúng ta” trong môi trường làm việc này.

Những mô hình văn hóa được xây dựng từ chính đội ngũ sẽ có sức sống hơn bất kỳ khẩu hiệu nào được in trên bảng thông báo.

5. Phân tích và cải tiến hiệu suất nội bộ

Khi doanh nghiệp đang gặp thách thức về quy trình, cấu trúc hoặc hiệu suất làm việc, LSP giúp đội nhóm:

• Phân tích hệ thống hiện tại bằng mô hình hóa

• Tìm điểm nghẽn hoặc xung đột ẩn

• Đề xuất kịch bản cải tiến

• Mô phỏng lại hệ thống tương lai lý tưởng

Thông qua việc cùng nhau xây dựng và điều chỉnh mô hình, đội ngũ không chỉ đưa ra giải pháp mà còn cùng cam kết thực thi.

Kết luận

LEGO® Serious Play® không chỉ là một phương pháp sáng tạo mà còn là một công cụ chiến lược giúp các tổ chức chuyển hóa những ý tưởng trừu tượng thành hành động cụ thể. Bằng việc tạo ra một môi trường an toàn, sáng tạo và mang tính cộng tác cao, trải nghiệm LEGO® Serious Play® mang đến cơ hội để từng thành viên thể hiện tư duy, khám phá tiềm năng và cùng nhau xây dựng giải pháp thực tiễn.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm một phương pháp mới mẻ để khơi dậy sức mạnh đội nhóm và đổi mới cách tiếp cận trong tư duy chiến lược, hãy bắt đầu từ những mô hình nhỏ – bắt đầu từ LEGO. Bởi chính những khối gạch tưởng chừng đơn giản ấy lại có thể mở ra những cánh cửa lớn cho sự phát triển lâu dài.