Tư Duy Thông Qua LEGO® Serious Play® Có Gì Khác Biệt So Với Phương Pháp Truyền Thống?

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại không ngừng đổi mới, việc tìm kiếm những phương pháp học tập hiệu quả, sáng tạo và thực tiễn đang trở thành ưu tiên hàng đầu. Một trong những mô hình nổi bật gây ấn tượng mạnh mẽ với các nhà đào tạo, doanh nghiệp và tổ chức giáo dục trên toàn cầu chính là LEGO® Serious Play® (LSP). Vậy Tư duy thông qua LEGO® Serious Play® có gì khác biệt so với phương pháp truyền thống? Bài viết này sẽ làm rõ những điểm độc đáo của phương pháp LSP và lý do vì sao nó đang trở thành xu hướng học tập mới đầy tiềm năng.

LEGO® Serious Play® là gì?

LEGO® Serious Play® là một phương pháp phát triển tư duy sáng tạo, được thiết kế bởi Tập đoàn LEGO và các nhà nghiên cứu của trường IMD Business School (Thụy Sĩ). Phương pháp này sử dụng các mô hình LEGO để mô phỏng, trình bày và giải quyết các vấn đề trong quá trình học tập, đào tạo hoặc phát triển đội ngũ.

Không giống như việc “chơi đồ chơi” đơn thuần, LEGO® Serious Play® khai thác khả năng tư duy trừu tượng, truyền đạt ý tưởng và giải quyết vấn đề thông qua việc xây dựng các mô hình bằng tay. Mỗi người tham gia sử dụng những viên gạch LEGO để "xây" nên câu chuyện, chiến lược hoặc giải pháp của chính mình, từ đó tạo nên một môi trường học tập giàu tính tương tác và khám phá.

Sự khác biệt so với phương pháp học truyền thống

Từ tiếp nhận thụ động đến tham gia chủ động

Trong phương pháp học truyền thống, người học chủ yếu đóng vai trò tiếp nhận thông tin qua giảng dạy trực tiếp, tài liệu in ấn, hoặc bài giảng điện tử. Mô hình này thường đặt người giảng viên vào vị trí trung tâm, trong khi học viên là người nghe và ghi nhớ.

Ngược lại, phương pháp LEGO® Serious Play® đưa người học trở thành nhân vật chính trong quá trình kiến tạo tri thức. Thông qua việc sử dụng tay để xây dựng mô hình, người học trực tiếp tương tác với chủ đề, tự diễn đạt tư duy của mình thông qua hình ảnh vật lý. Điều này kích thích não bộ hoạt động mạnh mẽ hơn, đồng thời tăng mức độ tham gia và cam kết với quá trình học.

Kích hoạt toàn bộ não bộ

Một nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng việc sử dụng tay trong các hoạt động tư duy giúp kích hoạt cả hai bán cầu não – trái và phải. Phương pháp LEGO® Serious Play® tận dụng chính nguyên lý này để khơi gợi tiềm năng sáng tạo, tư duy logic và khả năng xử lý thông tin đồng thời.

Trong khi phương pháp học truyền thống thường chỉ tập trung vào phần não trái – phụ trách logic, ngôn ngữ, phân tích – thì LEGO® Serious Play® mở rộng phạm vi kích hoạt, bao gồm cả não phải – nơi điều khiển cảm xúc, sáng tạo, và hình ảnh. Nhờ vậy, người học không chỉ “hiểu” mà còn “cảm nhận” kiến thức một cách sâu sắc hơn.

Khả năng truyền đạt ý tưởng

Một điểm nổi bật khác khi học tập thông qua LEGO® Serious Play® là khả năng truyền đạt ý tưởng bằng hình ảnh, biểu tượng và mô hình thay vì chỉ sử dụng lời nói. Điều này đặc biệt hữu ích trong môi trường đa văn hóa, nơi ngôn ngữ đôi khi trở thành rào cản.

Khi người học xây dựng mô hình LEGO để mô tả suy nghĩ hoặc quan điểm của mình, họ đang sử dụng một ngôn ngữ toàn cầu – ngôn ngữ của hình ảnh và biểu tượng. Người khác có thể dễ dàng “đọc” được ý tưởng thông qua mô hình vật lý và giải thích của người trình bày, từ đó tạo ra sự đồng cảm, hiểu nhau sâu sắc hơn và hạn chế hiểu lầm.

Tăng cường khả năng phản biện và ra quyết định

Trong các phiên LEGO® Serious Play®, mỗi người đều có cơ hội trình bày ý tưởng của mình, không bị chi phối bởi sự áp đảo của người giỏi hơn hay nói nhiều hơn như trong lớp học truyền thống. Mọi ý kiến đều được thể hiện công bằng, thông qua mô hình LEGO riêng biệt.

Điều này khuyến khích khả năng phản biện độc lập, giúp người học tự tin đưa ra quyết định và bảo vệ quan điểm của mình. Đồng thời, việc nhìn thấy nhiều góc nhìn khác nhau qua mô hình của các học viên khác cũng mở rộng tư duy, khơi gợi sự sáng tạo và linh hoạt trong cách tiếp cận vấn đề.

Tiếp xúc đa giác quan: Trải nghiệm thay vì chỉ học lý thuyết

Khác với phương pháp truyền thống chỉ tập trung vào thính giác và thị giác, LEGO® Serious Play® là một trải nghiệm đa giác quan. Người tham gia không chỉ nghe, nhìn mà còn chạm, sắp xếp, di chuyển và mô phỏng.

Sự kết hợp giữa vận động tay chân và tư duy trừu tượng giúp người học ghi nhớ lâu hơn, hiểu sâu hơn và kết nối thông tin hiệu quả hơn. Đây là yếu tố then chốt khiến phương pháp tư duy thông qua LEGO® Serious Play® vượt trội hơn hẳn trong việc phát triển kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo.

Áp dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực

Một trong những lợi thế lớn của phương pháp LEGO® Serious Play® là khả năng ứng dụng trong nhiều môi trường khác nhau – từ giáo dục phổ thông, đại học, đến doanh nghiệp và tổ chức phi lợi nhuận. 

Trong giáo dục, phương pháp này hỗ trợ học sinh, sinh viên phát triển tư duy độc lập, kỹ năng làm việc nhóm và trình bày ý tưởng. Trong doanh nghiệp, LEGO® Serious Play® được sử dụng để hoạch định chiến lược, giải quyết mâu thuẫn nội bộ, hoặc xây dựng tầm nhìn chung cho đội ngũ. Các mô hình được tạo ra không chỉ đại diện cho ý tưởng mà còn ghi dấu sự đồng thuận, từ đó tăng tính thực thi và cam kết.

Cấu trúc của một buổi LEGO® Serious Play®

Một buổi tư duy thông qua LEGO® Serious Play® không diễn ra theo cách “lên lớp” thông thường mà được tổ chức theo các bước tương tác linh hoạt, hướng tới việc giải quyết vấn đề và phát triển năng lực tư duy cho người tham gia. Cấu trúc tiêu chuẩn của một phiên học LSP thường bao gồm:

Xây dựng nền tảng kỹ thuật

Ở phần mở đầu, người tham gia sẽ được giới thiệu cách sử dụng các viên LEGO cơ bản để làm quen với việc xây dựng mô hình. Đây là bước quan trọng để tất cả học viên – dù chưa từng chơi LEGO – đều có thể bắt đầu tự tin sử dụng công cụ này.

Đặt câu hỏi thử thách

Người hướng dẫn sẽ đưa ra một câu hỏi trọng tâm liên quan đến nội dung hoặc vấn đề cần giải quyết. Câu hỏi được thiết kế nhằm kích thích suy nghĩ sâu sắc, phản biện hoặc chiến lược.

Xây dựng mô hình cá nhân

Mỗi người tham gia sẽ xây dựng một mô hình LEGO phản ánh suy nghĩ, ý tưởng hoặc giải pháp của mình đối với câu hỏi được đặt ra. Mô hình là sự thể hiện vật lý cho tư duy trừu tượng, cho phép ta “nhìn thấy” chính quan điểm của mình.

Chia sẻ và kể chuyện

Người tham gia tiến hành trình bày mô hình của mình trước nhóm, diễn giải ý nghĩa từng chi tiết đã lắp ráp. Đây là lúc để phát triển kỹ năng truyền đạt, kể chuyện và thuyết phục một cách sáng tạo, sinh động.

Thảo luận và kết nối ý tưởng

Cả nhóm sẽ thảo luận, phản hồi, kết nối các mô hình lại với nhau để tìm ra điểm chung, khác biệt và định hướng giải pháp. Giai đoạn này đặc biệt quan trọng để tạo sự đồng thuận và xây dựng góc nhìn đa chiều.

Tổng kết và rút kinh nghiệm

Kết thúc bằng phần chia sẻ cảm nhận, đánh giá kết quả và áp dụng vào thực tế. Người tham gia có thể tự nhận thức được những thay đổi trong tư duy, sự phát triển kỹ năng và mức độ tiếp thu kiến thức.

So sánh hiệu quả: LEGO® Serious Play® vs Phương pháp truyền thống

Để đánh giá tư duy thông qua LEGO® Serious Play® có gì khác biệt so với phương pháp truyền thống, hãy cùng so sánh ở các khía cạnh cụ thể dưới đây:

Tiêu chí	LEGO® Serious Play®	Phương pháp truyền thống
Mức độ tương tác	Cao – tất cả mọi người đều tham gia xây dựng	Thấp – chỉ nghe và ghi chép thụ động
Vai trò người học	Trung tâm – chủ động khám phá và thể hiện	Bị động – tiếp nhận thông tin
Kích thích tư duy sáng tạo	Cao – thông qua xây dựng mô hình và kể chuyện	Thấp – theo khuôn mẫu, ít sáng tạo
Hiệu quả ghi nhớ	Dài hạn – gắn với trải nghiệm thực tiễn	Ngắn hạn – chủ yếu ghi nhớ lý thuyết
Phát triển kỹ năng mềm	Giao tiếp, hợp tác, thuyết trình, giải quyết vấn đề	Ít chú trọng
Mức độ áp dụng vào thực tiễn	Cao – học đi đôi với hành	Thấp – lý thuyết nhiều, ít thực hành

Lý do vì sao LEGO® Serious Play® ngày càng được ưa chuộng

Sự phát triển của giáo dục hiện đại đang hướng đến mô hình học tập trải nghiệm, nơi người học không còn là chiếc “bình chứa” tri thức, mà trở thành người kiến tạo, khám phá và áp dụng kiến thức vào đời sống. LEGO® Serious Play® đáp ứng trọn vẹn xu hướng này bằng:

• Môi trường tích cực, không phán xét

• Khả năng khai thác tri thức tiềm ẩn và sáng tạo cá nhân

• Tính linh hoạt, có thể áp dụng trong giáo dục, kinh doanh và phát triển cộng đồng

• Hiệu quả rõ rệt trong việc tăng khả năng ghi nhớ, phản biện và hợp tác nhóm

Trong hành trình nâng cao chất lượng đào tạo, không thể tiếp tục phụ thuộc hoàn toàn vào phương pháp truyền thống vốn đã bộc lộ nhiều hạn chế, LEGO® Serious Play® mang đến một lựa chọn đổi mới, nhân văn và hiệu quả trong phát triển toàn diện con người.

Với khả năng khơi gợi trí tưởng tượng, tăng cường sự tương tác và thúc đẩy tư duy đa chiều, phương pháp này đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong đổi mới giáo dục và đào tạo kỹ năng. Nếu bạn đang tự hỏi “học tập thông qua LEGO® Serious Play® có gì khác biệt so với phương pháp truyền thống?”, thì câu trả lời chính là: sự khác biệt nằm ở trải nghiệm, sự chủ động và sức mạnh của việc học thông qua hành động.